مرجع اطلاعات جامع و مشاوره مناطق «آزاد» و «ویژه اقتصادی»

بررسی چالش‌های مناطق آزاد ایران ، مطالعه و پژوهش ، گزارش کارشناسی حاضر که به بررسی چالش‌های مناطق آزاد ایران می‌پردازد، به‌قلم زهرا کاویانی و به همتِ دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده است. ، منطقه آزاد اقتصادی بنابه تعریف به منطقه‌ای اطلاق می‌شود که از شمول برخی مقررات سرزمین اصلی خارج بوده و دارای قوانین سهل‌گیرانه به‌خصوص در زمینه تجارت است. بااین‌حال بسته که هدف ایجاد منطقه قوانین متفاوتی در مناطق آزاد و ویژه در نقاط مختلف جهان حاکم است. مناطق آزاد اقتصادی به طور معمول با وضع قوانین سهل‌گیرانه تجاری به‌منظور جذب سرمایه‌گذاری خارجی و گسترش روابط

بررسی توانمندی‌های راهبردی منطقه آزاد چابهار در راستای وزن ژئوپلیتیکی و قدرت ملی ایران (از منظر داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی) ، مطالعه و پژوهش ، مقاله پژوهشی حاضر که به بررسی توانمندی‌های راهبردی منطقه آزاد چابهار در راستای وزن ژئوپلیتیکی و قدرت ملی ایران (از منظر داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی) می‌پردازد، به‌قلم ابراهیم احمدی و سید عباس احمدی و به همتِ دو فصلنامه علمی راهبرد منتشر شده است. ، امروزه مناطق آزاد، وسیله‌ای برای ورود به بازارهای جهانی و بهره‌گیری از برتری‌های نسبی اقتصاد داخلای در بازرگانی بین المللی بوده و به‌عنوان تسریع‌کننده (کاتالیزور) ارتباط اقتصاد مالی با اقتصاد جهانی دارای جایگاه ویژه‌ای

تحلیل تأثیر مناطق آزاد بر توسعه اقتصادی در ایران (مطالعه موردی: منطقه آزاد ارس) ، مطالعه و پژوهش ، مقاله پژوهشی حاضر که به تحلیل تأثیر مناطق آزاد بر توسعه اقتصادی در ایران مطالعه موردی: منطقه آزاد ارس می‌پردازد، به‌قلم خدیجه قنبرپور، حجت مهکویی، علی امیری و یوسف زین‌العابدین و به همتِ فصلنامه جغرافیا و مطالعات شهری و منطقه‌ای (جغرافیا و مطالعات محیطی سابق) منتشر شده است. ، توسعه اقتصادی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی برای توسعه‌یافتگی در کشورهای در حال توسعه‌یافته، باید با عزمی راسخ، دنبال شود. مؤلفه‌های زیادی درون سرزمین کشورها برای رسیدن به توسعه اقتصادی در نظر گرفته می‌شوند که

برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی منتشر شده است. ، ایجاد مناطق آزاد تجاری، مناطق ویژه اقتصادی و در کل مناطق پردازش صادرات یکی از اهداف برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و ملی است که به‌منظور افزایش و توسعه صادرات، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه‌گذاری داخل، انتقال فناوری، افزایش درآمد عمومی و دیگر موارد انجام می‌پذیرند. اجرای چنین برنامه‌هایی و ایجاد چنین مناطقی، همواره مستلزم پیامدهایی در بعد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز هست. بر این اساس در این مقاله، تأثیر ایجاد منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان بر توسعه اجتماعی شهر سلفچگان مورد بررسی قرار گرفت و پاسخ به این سئوالات که منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان

با نمایندگان مردم در مجلس دهم: مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی ، مطالعه و پژوهش ، گزارش کارشناسی حاضر که به بررسی مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی (با نمایندگان مجلس دهم) می‌پردازد، به‌قلم سامان پناهی و زهرا ذاکری و به همتِ دفتر مطالعات اقتصادی (گروه بازرگانی) مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده است. ، ایجاد و اداره مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با‌توجه‌به شرایط حاکم بر اقتصاد کشور و ضعف مؤلفه‌های اقتصاد مبتنی‌بر فضای آزاد تجاری و رقابت کامل می‌تواند فضایی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، تولید رقابت‌پذیر صادراتی و ورود فناوری‌های پیشرفته قلمداد شود؛ بااین‌حال تحقق این اهداف

برنامه‌ریزی، ساخت و بهره برداری از ساختمان‌ها و تأسیسات؛ ب) تأمین درآمدهای منطقه آزاد جهت واریز به حساب ویژه، افتتاح حساب نزد بانک‌ها و انجام مراحل مربوط؛ ج) اطمینان از هماهنگی برای انجام وظایف در جهت منافع عمومی از قبیل گمرک، امنیتی، کارگری، تامین اجتماعی، بهره‌برداری بندری، خدمات ارتباطی و بهداشتی؛ د) نظارت و کنترل بر رویه‌های انجام شده بر اساس شرایط «قراردادهای بهره‌برداری» و «قراردادهای تأسیس و بهره‌برداری» مصوب بین معاونت بازرگانی خارجی و شرکت‌های بهره‌بردار یا مجری (اپراتور[43]) یا مؤسس-بهره‌بردار (اپراتور) و نیز مواردی که بین شرکت‌های مذکور وضع می‌شود، و قراردادهایی که بین سایر کاربران، شرکت‌های دولتی و خصوصی وضع شده‌اند؛ ه) آماده‌سازی و تهیه هزینه‌های خدمات، اجاره و یا قیمت فروش که توسط بهره‌بردار یا مؤسس-بهره‌بردار تهیه شده است؛ و) اعطای مجوز ورود و مجوز ورود ویژه؛ ز) تأیید قراردادهای اجاره یا فروش اشخاص حقوقی یا حقیقی که برای اخذ پروانه بهره‌برداری مناسب تشخیص داده می‌شوند؛ ح) ارزیابی فعالیت‌های منطقه و ارائه نتایج فعالیت‌های انجام‌شده سالانه در گزارش‌های میان‌دوره‌ای، ارائه گزارش فعالیت‌ها و حساب‌های سالانه همراه با جداول، پیوست‌ها و توضیحات لازم مبنی بر عواید حساب ویژه به اداره کل؛ ط) خروج کالاهای قابل مبادله و دارایی‌های ثابت (در مهلت‌های مقرر در آیین‌نامه) بنگاه‌هایی که پروانه بهره‌برداری آنها باطل یا منقضی شده است؛ مدیر منطقه تمام اقدامات لازم را برای اطمینان از انجام وظایف مندرج در آیین‌نامه و اجرای رویه‌هایی که باید مطابق با قانون باشد، انجام می‌دهد. مدیر منطقه مسئولیت کلیه نظارت‌ها، بازرسی‌ها و اجرای این وظایف را بر عهده دارد.[44] بر اساس ماده 50 مقررات مناطق آزاد ترکیه، انجام فعالیت‌های خدماتی مختلف از قبیل نمایندگی بیمه، کارگزاران حمل و نقل، کارگزاران گمرک، مشاوران مالی ، حسابداران رسمی، حسابداران و کارشناسان خوداشتغال و سایر فعالیت‌های خدماتی که به تایید اداره کل می رسد، با اخذ "پروانه بهره برداری" و همچنین با تهیه "مجوز ورود" (از اداره منطقه) می‌تواند در منطقه انجام شود. لذا ادارات کل مناطق آزاد که ذیل وزارت بازرگانی ترکیه قرار دارند، وظایفی نظیر صدور مجوز فعالیت، هماهنگی، کنترل و نظارت بر مناطق را برعهده دارند ولی شرکت‌های بهره‌بردار (اپراتور) که اقدام به ایجاد (موسس-اپراتور) و یا تکمیل زیرساخت‌های هر منطقه آزاد نموده‌اند، از بخش خصوصی هستند؛ این شرکت‌ها غالبا از طریق قراردادهای ساخت و بهره‌برداری یا BOT[45] در هر منطقه اقدام به ارائه خدمات، اخذ درآمد و سود و تکمیل زیرساخت‌های مورد نیاز مناطق می‌نمایند. بر اساس ماده ۷ قانون مناطق آزاد ترکیه، درآمد مناطق آزاد از محل‌های زیر تامین می‌شود: صدور مجوز‌ها اخذ عوارض به میزان 0.1 درصد ارزش CIF[46] کالای وارداتی (به منطقه از خارج از کشور) و هزینه 0.9 درصد از ارزش کالای صادراتی از منطقه آزاد ترکیه پرداخت‌هایی بر اساس قراردادهای بسته شده با افراد حقیقی و موجودیت‌های حقیقی فعال در مناطق آزاد سایر دریافتی‌ها از طریق سرمایه‌گذاری و ... بر اساس ماده ۱۳ قانون مذکور از آنجا که ترتیب امور در این قانون به آیین‌نامه‌های دولتی واگذار شده است، درنظر گرفتن موارد مربوط به سازمان‌ها، مالیات‎ها، قدرت و مسئولیت هر یک از اپراتورهای مناطق آزاد، یا اعطا و ملغی کردن مجوز هر یک از اپراتورهای مناطق، در نظر گرفتن نگهداری صنایع و برندهای تجاری، در نظر گرفتن هرگونه حقوق و پرداختی به حساب ویژه، در نظر گرفتن اصول مربوط به اداره فعالیت‌های مناطق آزاد، در نظر گرفتن اجازه ورود به منطقه و کارت‌های شناسایی، و در نظر گرفتن اصول کاری و هرگونه موضوع مرتبط دیگر به مناطق آزاد توسط مقررات دولتی مشخص می‌گردد.   جمع‌بندی و ارائه پیشنهاد بررسی مناطق آزاد کشور ترکیه برخی از نقاط قوت و ضعف و همچنین وجود فراز و نشیب در عملکرد این مناطق را به ما نشان داد؛ مناطق آزاد ترکیه در حوزه‌هایی نظیر تراز تجاری، تولید، صادرات و اشتغال عملکرد مناسبی داشتند اما در حوزه جذب سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش حجم تجارت خارجی کشور، با نقطه مطلوب فاصله دارند.[47] اما نحوه ایجاد، فعالیت و اداره مناطق آزاد ترکیه ویژگی‌های مثبت و جالبی دارد که می‌تواند مورد توجه مجریان و تصمیم‌گیران حوزه مناطق آزاد کشور قرار گیرد: سیاست‌های اقتصادی و راهبردهای صادراتی مناطق آزاد ترکیه در راستای تغییرات و اصلاحات کلان در حوزه سیاست‌های اقتصادی و تجاری شکل گرفتند؛ به عبارت دیگر، مناطق آزاد یک قطعه از پازل سیاست توسعه صادرات و پیوستن ترکیه به اقتصاد آزاد بوده است. لذا تدوین استراتژی‌های توسعه صادراتی و جانمایی جایگاه ایران در آینده سیاسی و اقتصادی منطقه و جهان، می‌تواند نقش ابزارهای مختلف از جمله مناطق آزاد را مشخص نماید. تعدد اهداف و انتظارات در سایه عدم تبیین و تدوین سیاست‌های راهبردی تجاری و اقتصادی، نقش و جایگاه مناطق آزاد ایران را همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار خواهد داد؛ به عبارت دیگر صِرف ایجاد مناطق آزاد بدون تامین الزامات و تبیین راهبردهای مورد نیاز، نتیجه‌بخش نخواهد بود. ایجاد مناطق آزاد کشور ترکیه در ابتدای اصلاحات اقتصادی خود، 21 منطقه را جهت ایجاد مناطق آزاد تعیین نمود؛ پس از 41 سال نه تنها تعداد این مناطق افزایش نیافت، بلکه تعدادی از مناطق اولیه به حالت غیرفعال در آمد؛ در سال 2022 تعداد 18 منطقه آزاد فعال در این کشور وجود دارد. در کشور ما مطالعات و آمایش جامعی از تعداد و جانمایی مناطق آزاد مورد نیاز وجود ندارد؛ لذا نه تنها مناطق ناموفق تعلیق نمی‌شوند، بلکه بنا به پیگیری برخی مقامات منطقه‌ای

آسیب‌شناسی طرح‌های توسعه منطقه آزاد کیش با تأکید بر مؤلفه‌های جغرافیایی ، مطالعه و پژوهش ، این مقاله پژوهشی که به آسیب‌شناسی طرح‌های توسعه منطقه آزاد کیش با تأکید بر مؤلفه‌های جغرافیایی می‌پردازد، به‌قلم آناهیتا دستمالچی، مجیدولی شریعت پناهی و رحیم سرور و به همتِ فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی منتشر شده است. ، عملکرد جزیره کیش به‌عنوان یک منطقه آزاد و مقصد گردشگری تاکنون توجه صاحب‌نظران را به خود جلب کرده است و اغلب آنها به واسطه مقایسه عملکرد جزیره کیش با مقاصد گردشگری و مناطق آزاد تجاری موفق در دیگر نقاط جهان، بر این عقیده‌اند که منطقه آزاد

نگرشی مقایسه‌ای به مدیریت مناطق آزاد (ایران، امارات متحده عربی و ترکیه) ، مطالعه و پژوهش ، مقاله پژوهشی حاضر که نگرشی مقایسه‌ای به مدیریت مناطق آزاد (ایران، امارات متحده عربی و ترکیه) دارد، به‌قلم محسن جان‌پرور و دریا مازندرانی و به همتِ دبیرخانه همایش بین‌المللی اتحادیه اقتصادی اوراسیا و نقش ژئوپلیتیک مناطق آزاد در توسعه روابط منطقه‌ای منتشر شده است. ، باتوجه‌به اهمیت مناطق آزاد تجاری-صنعتی در اقتصاد کشورهای توسعه‌یافته و برخی کشورهای در حال توسعه، داشتن نگرش مقایس‌های به‌نحوه مدیریت این مناطق امری ضروری به نظر می‌رسد. در تحقیق حاضر مقایسه مدیرت مناطق آزاد سه کشور ایران، امارات متحده عربی

نظام حکمرانی در مناطق آزاد تجاری- صنعتی ، مطالعه و پژوهش ، این گزارشِ سیاستی، شامل سرفصل‌های «پیش‌زمینه‌های تحقق حکمرانی خوب»،‌ «علت اشاعه‌یافتن مفهوم حکمرانی خوب»، «حل مسائل در قالب نظریه‌های حکمرانی خوب»، «حکمرانی خوب یا اصلاحات اقتصادی»، «مصادیق حکمرانی خوب»، «ساختار الگوی حکمرانی خوب»، «نقش و جایگاه دولت و جامعه در الگوی حکمرانی خوب»، «فرآیند عملیاتی نقش دولت در ساختار حکمرانی خوب»، «مدل جامعه همکار در الگوی حکمرانی خوب»، «حکمرانی خوب و قانون مناطق آزاد» و «درک نادرست از فلسفه حکمرانی مناطق آزاد» توسط گروه علم و فناوری مدرسه حکمرانی شهید بهشتی تهیه و منتشر شده است. ، ایجاد و توسعه مناطق

مروری بر تجربه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی جهان - کشور آمریکا ، مطالعه و پژوهش ، گزارش کارشناسی حاضر که تجربه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در آمریکا را بررسی می‌کند، به‌قلم محمدحسام محمدی فرد و سامان پناهی و به همتِ دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده است. ،   بررسی تجربه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در سایر کشورها و توجه به رویکردهای تعمیم‌پذیر، می‌تواند در ارزیابی و قاعده‌گذاری مناسب در حوزه مناطق آزاد و ویژه ایران، مؤثر واقع شود. در سلسله گزارش‌های «مروری بر تجربه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی جهان» که تا پیش از این به تجربه