بانک اطلاعات یکپارچه و تخصصی از قوانین، مقررات، برنامه و بودجه، طرح های جامع، مزیت ها و فرصت های سرمایه گذاری و ... برای تسهیل و توسعه فعالیت ، سرمایه گذاری و کسب و کار در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی
ایجاد و اداره مناطق آزاد مطابق ماده 2 قانون مناطق آزاد ترکیه، صلاحیت تعیین محل و محدوده مناطق آزاد (که بر اساس قانون ایجاد شده‌اند) بر عهده هیات وزیران است. هیأت وزیران مجوز تأسیس و بهره‌برداری از مناطق آزاد را به آژانس‌ها و مؤسسات عمومی، اشخاص حقیقی یا حقوقی مقیم یا غیر مقیم می‌دهد. همچنین بر اساس ماده 6 مقررات مناطق آزاد ترکیه، وسعت مناطق آزاد بر اساس مصوبه هیات وزیران تعیین می‌شود و تبادل کالا میان مناطق آزاد دارای بندر، به شرط آنکه منطقه مبدا و مقصد تحت نظارت گمرک باشند، از نظر تشریفات گمرکی از مقررات مناطق آزاد
آزاد تجاری وجود ندارد. 7. ساختار اداره مناطق تجارت خارجی براساس قانون مناطق تجارت خارجی و دو مجموعه مقررات زیر راهبری می‌شوند: مقررات هیئت‌رئیسه مناطق تجارت خارجی، مقررات گمرک آمریکا. در حالت کلی هیئت‌رئیسه مناطق تجارت خارجی مسئولیت تأسیس، نگه‌داری و مدیریت مناطق تجارت خارجی را براساس قانون این مناطق برعهده دارند. به‌علاوه هر نوع سؤال یا درخواستی در زمینه‌های مختلف تولیدی، فعالیت‌های مجاز و اجزای این مناطق صرفاً توسط هیئت‌رئیسه پاسخ داده می‌شود. این در‌حالی است که گمرک آمریکا صرفاً مسئولیت اجرای قانون حقوق و عوارض و سایر قوانین مرتبط با آن را برعهده دارد. در ادامه به بررسی وظایف و اختیارات نقش‌ها و نهادهای مربوطه در مناطق تجارت خارجی آمریکا پرداخته می‌شود. هیئت‌رئیسه ریاست هیئت مناطق تجارت خارجی برعهده وزیر بازرگانی است. هیئت‌رئیسه FTZ اختیارات، وظایف و مسئولیت‌های قانونی زیر را برعهده دارد: تجویز قوانین و مقررات مرتبط با این مناطق؛ اعطای کمک‌های مالی به مناطق و تأیید اصلاحات در پروژه اصلی منطقه؛ تأیید فعالیت‌های تولیدی و پردازشی در منطقه؛ تعیین مصادیق و مواردی که صرفاً محل تصمیم هیئت‌رئیسه است؛ تجدیدنظر کردن در‌خصوص تصمیمات معاون و یا دستیار اجرایی وزیر بازرگانی در زمینه واردات؛ بازرسی از دارایی‌ها، فعالیت‌ها و حساب‌های صاحب‌امتیاز و یا بهره‌بردار؛ الزام صاحبان امتیاز به ارائه گزارش به FTZ؛ گزارش سالیانه عملکرد مناطق به کنگره؛ محدودیت و یا ممنوعیت فعالیت‌های مناطق؛ اعمال جریمه نسبت به تخلفات از قانون مناطق تجارت خارجی؛ لغو امتیاز دارنده امتیاز مناطق؛ هیئت رئیسه موظف است ارزیابی‌های لازم را در مورد فعالیت‌های این مناطق به عمل آورد و مشخص نماید چه مصادیقی از فعالیت‌ها در راستای تأمین منافع عمومی و چه مصادیقی از آن برای منافع عمومی زیان‌آور است. گمرک آمریکا اکثر امور مربوط به حقوق و عوارض و مسئولیت‌های وزارت خزانه‌داری در این مناطق براساس قانون FTZ برعهده گمرک است. این فعالیت‌ها شامل آماده‌سازی و اجرای قوانین و مقررات تأیید شده توسط وزارت خزانه‌داری و تخصیص نیروی گمرکی لازم جهت انجام وظایف در این مناطق می‌شود. با‌این‌حال گمرک آمریکا در موارد غیرگمرکی مرتبط با این مناطق، نماینده وزارت خزانه‌داری محسوب نمی‌شود. این موارد عبارتند از: موارد دارای ماهیت سیاستگذاری؛ وظایف سایر ادارات زیر نظر وزارت خزانه‌داری که اختیارات خود را به گمرک واگذار نکرده باشند، مانند سرویس درآمدهای داخلی. دغدغه و هدف اصلی گمرک آمریکا در این مناطق عبارت است از کنترل ورود و خروج کالاها به این مناطق، محافظت از منافع تجاری دولت و حصول اطمینان از رعایت الزامات قانونی در فعالیت‌های این مناطق. مطابق با نقش گمرک به‌عنوان یک نهاد با اختیارات قانونی، این نهاد از هر نوع تشویق و یا عدم تشویق نسبت به تأسیس و یا استفاده از مناطق تجارت خارجی پرهیز می‌کند. کارمندان گمرک حق ندارند هیچ نوع پیشنهادی به طرفین، نسبت به اولویت دادن یک منطقه نسبت به مناطق دیگر و یا استفاده از یک منطقه به‌جای استفاده از سایر امکانات و مکانیسم‌های موجود در قلمرو گمرکی را ارائه بدهند. مدیر بندر ورودی، نماینده هیئت‌رئیسه FTZ مدیر بندر ورودی در هر منطقه، نماینده محلی هیئت‌رئیسه FTZ محسوب‌می‌شود. مدیر بندر مسئولیت فراخوانی نمایندگان سایر دستگاه‌های دولتی در موارد لازم در زمینه مدیریت، نگه‌داری و بهره‌برداری از مناطق را برعهده دارد؛ وی همچنین مسئولیت انجام نظارت عمومی بر فرایندها و رویه‌های جاری منطقه، و فعالیت‌های صاحبان امتیاز، بهره‌برداران و کاربران آن را برعهده دارد. صاحبان امتیاز، بهره‌برداران و کاربران هیئت‌رئیسه FTZ هیچ مالکیت و حق اجرایی در این مناطق ندارند و می‌توانند حق تأسیس، حق بهره‌برداری و حق نگه‌داری از این مناطق را به متقاضیان واجد شرایط واگذار کنند. صاحبان امتیاز می‌توانند از طریق یک قرارداد که معمولاً با بخش خصوصی بسته می‌شود امور اجرایی مربوط به منطقه را به دیگری واگذار کنند. افراد دیگر نیز می‌توانند منطقه‌ای را درون محدوده اجاره کرده، یا ساختمان احداث نموده و امور اجرایی خود را در آن انجام دهند؛ این در‌حالی است که سایر استفاده‌کنندگان باید هزینه خدمات مربوط به پردازش کالاهای خود در این مناطق را به بهره‌بردار پرداخت کنند. در ادامه به بررسی مسئولیت‌ها و وظایف نقش‌های مذکور یعنی صاحبان امتیاز، بهره‌برداران و کاربران می‌پردازیم. صاحبان امتیاز صاحب‌امتیاز، یک شرکت خصوصی و یا دولتی است که امتیاز تأسیس، بهره‌برداری و نگه‌داری پروژه منطقه به وی اعطا می‌شود. مسئولیت‌های عمده وی عبارتند از: تأمین و نگه‌داری تسهیلات مرتبط با یک منطقه براساس قانون؛ بهره‌برداری از منطقه به‌عنوان سرمایه عمومی با نرخی عادلانه و منطقی، در نظر گرفتن هزینه مشخص برای استفاده از خدمات و امتیازات این مناطق، ابلاغ آن به هرکسی که درخواست استفاده از آنها را دارد و همچنین تنظیم دستورالعمل‌های یکپارچه برای بهره‌برداری از این مناطق؛ تنظیم گزارش‌های سالیانه برای ارائه به هیئت‌رئیسه مطابق با نیازها و اطلاعات مورد نیاز ایشان؛ نگه‌داری حساب‌ها، اسناد و سوابق براساس الزامات قانونی؛ تنظیم درخواست برای هیئت‌رئیسه نسبت به ایجاد
مناطق آزاد ریشه در نحوه ایجاد و تأسیس این مناطق دارد که اصلی ترین آنها عبارتند از: ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در محدوده های محروم و فاقد زیرساخت، وجود محدوده های مسکونی در مناطق آزاد، تعیین وسعت های بسیار زیاد برای مناطق، ایجاد مناطق آزاد منفصل، فشارهای سیاسی و محلی در ایجاد مناطق و عدم توجه به ظرفیت ها و مزیت های اقتصادی هر محدوده در ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی. بنابراین لازم است تا یک معیار مشخصی برای ایجاد مناطق آزاد جدید، افزایش وسعت مناطق آزاد قبلی و ایجاد مناطق ویژه یا تبدیل آنها به مناطق
مناطق آزاد ریشه در نحوه ایجاد و تأسیس این مناطق دارد که اصلی‌ترین آنها عبارتند از: ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در محدوده‌های محروم و فاقد زیرساخت، وجود محدوده‌های مسکونی در مناطق آزاد، تعیین وسعت‌های بسیار زیاد برای مناطق، ایجاد مناطق آزاد منفصل، فشارهای سیاسی و محلی در ایجاد مناطق و عدم توجه به ظرفیت‌ها و مزیت‌های اقتصادی هر محدوده در ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی. بنابراین لازم است تا یک معیار مشخصی برای ایجاد مناطق آزاد جدید، افزایش وسعت مناطق آزاد قبلی و ایجاد مناطق ویژه یا تبدیل آنها به مناطق آزاد تعیین شود، تا هر منطقه
تنظیم شده است. ، دبیرخانه شورای‌عالی ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، مناطق آزاد جدید ، ایجاد مناطق آزاد ، مناطق ویژه اقتصادی ، مناطق ویژه ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ، ایجاد مناطق ویژه ، اظهارنظر کارشناسی درباره: «لایحه ایجاد هشت منطقه آزاد تجاری صنعتی، اصلاح محدوده سه منطقه آزاد تجاری- صنعتی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی» 1 ، اظهارنظر کارشناسی درباره: «لایحه ایجاد هشت منطقه آزاد تجاری صنعتی، اصلاح محدوده سه منطقه آزاد تجاری- صنعتی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی» 2 ، اظهارنظر کارشناسی درباره: «لایحه ایجاد هشت منطقه آزاد تجاری صنعتی، اصلاح محدوده سه منطقه آزاد تجاری- صنعتی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی» 3 ، ،
مناطق آزاد در دنیا با اهداف چندگانه‌ای ازجمله تولید و خدمات، تجارت بین‌المللی (صادرات و واردات)، ترانزیت کالا، گردشگری و انتقال فناوری به‌منظور دستیابی به توسعه پایدار و همه‌جانبه اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و فناوری در حال فعالیت یا ایجاد هستند و مناطق آزاد ایران نیز از این قاعده مستثنا نیستند؛ اما اینکه این مناطق به چه میزان در تحقق اهداف ازپیش‌تعیین‌شده و بهره‌برداری از ظرفیت‌های خود موفق‌اند و در مقایسه با رقبای داخلی و خارجی خود در چه جایگاهی قرار دارند موضوعی است که ارزیابی عملکرد مناطق آزاد را ضروری می‌نماید؛ چراکه از یک‌سو، در صورت آگاهی از وضعیت فعلی
مناطق آزاد، از طرف دولت تخصیص داده شود و از ایجاد مناطق آزاد در مناطق فاقد زیرساخت و امکانات لازم جلوگیری به عمل آید. ۴. مناطق آزاد در وسعتی محدود، دارای زیرساخت متناسب با اهداف تخصصی و خارج از مناطق شهری یا روستایی دارای سکنه ایجاد شوند. ۵. جایگاه ایجاد مناطق آزاد در اسناد بالادستی کشور ازجمله استراتژی توسعه صنعتی و سند آمایش سرزمینی مشخص شود و هرگونه ایجاد منطقه آزاد جدید براساس نیازهای مشخص شده در اسناد فوق‌الذکر باشد. ۶. سیاست‌گذار باید مدل مطلوب اداره مناطق آزاد را انتخاب کند و ادامه وضعیت فعلی که مناطق آزاد هم‌زمان نقش
مناطق آزاد به نحوه ایجاد، مدل اداره این مناطق و همچنین وجود اهداف متعددی (پیگیری هم زمان اهداف اقتصادی و توسعه منطقه‌ای) برمی‌گردد که برای این مناطق در قانون تعریف شده است. به عبارت دیگر ایجاد مناطقی در محدوده‌هایی وسیع و دارای نقاط جمعیتی، بدون زیرساخت و جانمایی مناسب و همچنین فقدان پیش شرط‌های لازم برای رشد تولید و صادرات از ابتدای تأسیس، این مناطق را به سمت عدم تمرکز بر وظایف اصلی و درآمدزایی از محل واردات، فروش زمین و اخذ عوارض سوق داده است. در کنار وجود ضعف‌ها و چالش‌ها در نحوه سیاستگذاری و اداره مناطق آزاد در
عوارض از واردات ورود کالای همراه مسافر و تردد خودروهای سواری در محدوده مناطق جدید میباشد که مغایر با اهداف مورد نظر در اقتصاد مقاومتی است. ، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ، اینچه برون ، بوشهر ، بانه و مریوان ، مهران ، سیستان ، اردبیل ، قصرشیرین ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، مناطق آزاد جدید ، ایجاد مناطق آزاد ، مناطق ویژه اقتصادی ، مناطق ویژه ، پژوهش ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ، ایجاد مناطق ویژه ، نقشه ، اظهارنظر کارشناسی درباره: «لایحه ایجاد هفت منطقه آزاد تجاری- صنعتی و دوازده منطقه ویژه اقتصادی» چالش های ناشی از وسعت محدوده های مناطق آزاد و بررسی اجمالی نقشه های پیوست لایحه ، ،
عبارت است از: ۱. اعطای غیرهدفمند معافیت‌ها و امتیازات؛ ۲. وابستگی منابع درآمدی مناطق آزاد به واردات و فروش زمین، ۳. نبود زیرساخت‌های متناسب با اهداف مولد، ۴. تعیین نامناسب وسعت و مکان‌یابی غیردقیق مناطق آزاد و ۵. عدم تمرکز مناطق آزاد بر وظایف تخصصی. در صورت افزایش تعداد مناطق آزاد بدون آسیب‌شناسی و بدون توجه به نقاط قوت و ضعف عملکرد ۲۹ ساله این مناطق، تبعاً نتیجه‌ای مشابه سایر مناطق حاصل خواهد شد. ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ، سرخس ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، ایجاد مناطق آزاد ، لایحه ایجاد منطقه آزاد ، بررسی لایحه ایجاد منطقه آزاد سرخس ، ،