مرجع اطلاعات جامع و مشاوره مناطق «آزاد» و «ویژه اقتصادی»

ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در محدوده های محروم و فاقد زیرساخت، وجود محدوده های مسکونی در مناطق آزاد، تعیین وسعت های بسیار زیاد برای مناطق، ایجاد مناطق آزاد منفصل، فشارهای سیاسی و محلی در ایجاد مناطق و عدم توجه به ظرفیت ها و مزیت های اقتصادی هر محدوده در ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی. بنابراین لازم است تا یک معیار مشخصی برای ایجاد مناطق آزاد جدید، افزایش وسعت مناطق آزاد قبلی و ایجاد مناطق ویژه یا تبدیل آنها به مناطق آزاد تعیین شود، تا هر منطقه در صورت رسیدن به حداقل های این معیار، بتواند تبدیل وضعیت

ایجاد این مناطق در ایران»؛ وزارت امور اقتصادی و دارایی، معاونت امور اقتصادی دفتر تحقیقات و سیاست‌های پولی و بازرگانی؛ اردیبهشت 1395. 5    «فراتحلیل مطالعات مناطق آزاد»؛ مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، معاونت پژوهش‌های اقتصادی، دفتر مطالعات اقتصادی؛ مهرماه 1395. 6    «مشوق‌های مالیاتی مناطق آزاد در کشورهای منتخب و ایران»؛ وزارت امور اقتصادی و دارایی، معاونت امور اقتصادی دفتر تحقیقات و سیاست‌های مالی؛ پاییز ۱۳۹۵. 7    «مشوق‌های مالیاتی و عملکرد مناطق آزاد در ایران»؛ سازمان امور مالیاتی، معاونت پژوهش، برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل؛ 1394. 8    «مناطق آزاد تجاری، جلد اول: گزارش بین‌الملل»؛ موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی، معاونت پژوهشی-دفتر طرح‌های پژوهشی، مجری: آقای علیرضا ساعدی؛ بهمن 1394. 9    «بررسی تطبیقی نقش و تاثیر مناطق آزاد در ایران و جهان»، حبیب‌الله فصیحی، زمستان ۱۳۹۵. 10    «مناطق آزاد تجاری: ایران، ترکیه»؛ بهرام دیده‌ور، اسفند ۱۳۸۸. 11    وب سایت رسمی مناطق آزاد ترکیه (2022): www.trade.gov.tr/free-zones 12     قانون و مقررات مناطق آزاد ترکیه. 13    وبسایت دانشنامه مناطق آزاد https://wikifreezones.com/ 14    “Word Investment Report 2019”, United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), 2019. 15    “Turkish free zones”, Edvar Mum, General Manager Mersin Free Zone Operator Inc. (Bodrum, July 03, 2009) ، دفتر مطالعات اقتصادی (گروه بازرگانی) - محمد حسام محمدی فرد ، دبیرخانه شورای‌عالی ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، مناطق ویژه

ویژه اقتصادی ایران نیز دارد که مناطق آزاد یا ویژه‌ای که از کارکردهای اصلی و مورد نظر قانون‌گذار منحرف شده‌اند، دچار محدودیت، کاهش یا لغو امتیازات و مجوزهای قانونی شوند. همان‌گونه که اشاره شد کالاهایی که با هدف صادرات وارد این مناطق می‌شوند با هدف برخورداری از تخفیف‌ها و بازگشت مالیات‌های فدرال، به‌عنوان کالای صادر شده در نظر گرفته می‌شوند. کالاهای خارجی (اموال منقول شخصی) و کالاهای داخلی که برای صادرات در یک منطقه نگه‌داری می‌شوند از انواع مالیات‌های مبتنی بر ارزشِ محلی و دولتی معاف هستند. البته ورود کالاهایی که در راستای اهداف تعیین شده در قانون مناطق تجارت خارجی نیستند، مشمول رویه‌های معمول گمرکی خواهند بود. با توجه به امتیازات مناطق تجارت خارجی، عمده‌ی سود ناشی از فعالیت در این مناطق از طریق صرفه‌جویی‌های اندک در مقیاس واحد و تولید انبوه حاصل خواهد شد. از میان امتیازات مناطق تجارت خارجی، کاهش عوارض در شرایط تعرفه معکوس بیشتر مورد استفاده فعالان اقتصادی قرار گرفته و احتمالاً حدود ۵۰ درصد هزینه‌های صرفه‌جویی شده واحدهای اقتصادی  را به خود اختصاص داده است. گفتنی است محصولاتی که مصرف آن برای عموم مردم مضر هستند همانند الکل، محصولات مبتنی‌بر تنباکو، اسلحه گرم، محصولات کشاورزی تهدیدکننده و سایر موارد مرتبط اجازه ورود به مناطق آزاد تجاری را ندارند. علاوه‌بر‌این اجازه مبادله محصولات خارجی به‌صورت خرده‌فروشی درون مناطق آزاد تجاری وجود ندارد.   7. ساختار اداره مناطق تجارت خارجی بر‌اساس قانون مناطق تجارت خارجی و دو مجموعه مقررات زیر راهبری می‌شوند: مقررات هیئت‌رئیسه مناطق تجارت خارجی، مقررات گمرک آمریکا. در حالت کلی هیئت‌رئیسه مناطق تجارت خارجی مسئولیت تأسیس، نگه‌داری و مدیریت مناطق تجارت خارجی را بر‌اساس قانون این مناطق برعهده دارند. به‌علاوه هر نوع سؤال یا درخواستی در زمینه‌های مختلف تولیدی، فعالیت‌های مجاز و اجزای این مناطق صرفاً توسط هیئت‌رئیسه پاسخ داده می‌شود. این در‌حالی است که گمرک آمریکا صرفاً مسئولیت اجرای قانون حقوق و عوارض و سایر قوانین مرتبط با آن را بر‌عهده دارد. در ادامه به بررسی وظایف و اختیارات نقش‌ها و نهادهای مربوطه در مناطق تجارت خارجی آمریکا پرداخته می‌شود. هیئت‌رئیسه ریاست هیئت مناطق تجارت خارجی بر‌عهده وزیر بازرگانی است. هیئت‌رئیسه FTZ اختیارات، وظایف و مسئولیت‌های قانونی زیر را بر‌عهده دارد: تجویز قوانین و مقررات مرتبط با این مناطق؛ اعطای کمک‌های مالی به مناطق و تأیید اصلاحات در پروژه اصلی منطقه؛ تأیید فعالیت‌های تولیدی و پردازشی در منطقه؛ تعیین مصادیق و مواردی که صرفاً محل تصمیم هیئت‌رئیسه است؛ تجدیدنظر کردن در‌خصوص تصمیمات معاون و یا دستیار اجرایی وزیر بازرگانی در زمینه واردات؛ بازرسی از دارایی‌ها، فعالیت‌ها و حساب‌های صاحب‌امتیاز و یا بهره‌بردار؛ الزام صاحبان امتیاز به ارائه گزارش به FTZ؛ گزارش سالیانه عملکرد مناطق به کنگره؛ محدودیت و یا ممنوعیت فعالیت‌های مناطق؛ اعمال جریمه نسبت به تخلفات از قانون مناطق تجارت خارجی؛ لغو امتیاز دارنده امتیاز مناطق؛ هیئت رئیسه موظف است ارزیابی‌های لازم را در مورد فعالیت‌های این مناطق به عمل آورد و مشخص نماید چه مصادیقی از فعالیت‌ها در راستای تأمین منافع عمومی و چه مصادیقی از آن برای منافع عمومی زیان‌آور است. گمرک آمریکا اکثر امور مربوط به حقوق و عوارض و مسئولیت‌های وزارت خزانه‌داری در این مناطق بر‌اساس قانون FTZ بر‌عهده گمرک است. این فعالیت‌ها شامل آماده‌سازی و اجرای قوانین و مقررات تأیید شده توسط وزارت خزانه‌داری و تخصیص نیروی گمرکی لازم جهت انجام وظایف در این مناطق می‌شود. با‌این‌حال گمرک آمریکا در موارد غیرگمرکی مرتبط با این مناطق، نماینده وزارت خزانه‌داری محسوب نمی‌شود. این موارد عبارتند از: موارد دارای ماهیت سیاستگذاری؛ وظایف سایر ادارات زیر نظر وزارت خزانه‌داری که اختیارات خود را به گمرک واگذار نکرده باشند، مانند سرویس درآمدهای داخلی. دغدغه و هدف اصلی گمرک آمریکا در این مناطق عبارت است از کنترل ورود و خروج کالاها به این مناطق، محافظت از منافع تجاری دولت و حصول اطمینان از رعایت الزامات قانونی در فعالیت‌های این مناطق. مطابق با نقش گمرک به‌عنوان یک نهاد با اختیارات قانونی، این نهاد از هر نوع تشویق و یا عدم تشویق نسبت به تأسیس و یا استفاده از مناطق تجارت خارجی پرهیز می‌کند. کارمندان گمرک حق ندارند هیچ نوع پیشنهادی به طرفین، نسبت به اولویت دادن یک منطقه نسبت به مناطق دیگر و یا استفاده از یک منطقه به‌جای استفاده از سایر امکانات و مکانیسم‌های موجود در قلمرو گمرکی را ارائه بدهند. مدیر بندر ورودی، نماینده هیئت‌رئیسه FTZ مدیر بندر ورودی در هر منطقه‌، نماینده محلی هیئت‌رئیسه FTZ محسوب‌می‌شود. مدیر بندر مسئولیت فراخوانی نمایندگان سایر دستگاه‌های دولتی در موارد لازم در زمینه مدیریت، نگه‌داری و بهره‌برداری از مناطق را بر‌عهده دارد؛ وی همچنین مسئولیت انجام نظارت عمومی بر فرایندها و رویه‌های جاری منطقه، و فعالیت‌های صاحبان امتیاز، بهره‌برداران و کاربران آن را بر‌عهده دارد. صاحبان امتیاز، بهره‌برداران و کاربران هیئت‌رئیسه FTZ هیچ مالکیت و حق اجرایی در این مناطق ندارند و می‌توانند حق تأسیس، حق بهره‌برداری و حق نگه‌داری از این مناطق را به متقاضیان واجد شرایط واگذار کنند. صاحبان امتیاز می‌توانند از طریق یک قرارداد که معمولاً با بخش خصوصی بسته می‌شود امور اجرایی مربوط به منطقه را به دیگری واگذار کنند. افراد دیگر نیز می‌توانند منطقه‌ای را درون محدوده اجاره کرده، یا ساختمان احداث نموده و امور اجرایی خود را در آن انجام دهند؛ این در‌حالی است که سایر استفاده‌کنندگان باید هزینه خدمات مربوط به پردازش کالاهای خود در این مناطق را به بهره‌بردار پرداخت کنند. در ادامه به بررسی مسئولیت‌ها و وظایف نقش‌های مذکور یعنی صاحبان امتیاز، بهره‌برداران و کاربران می‌پردازیم. صاحبان امتیاز صاحب‌امتیاز، یک شرکت خصوصی و یا دولتی است که امتیاز تأسیس، بهره‌برداری و نگه‌داری پروژه منطقه به وی اعطا می‌شود. مسئولیت‌های عمده وی عبارتند از: تأمین و نگه‌داری تسهیلات مرتبط با یک منطقه بر‌اساس قانون؛ بهره‌برداری از منطقه به‌عنوان سرمایه عمومی با نرخی عادلانه و منطقی، در نظر گرفتن هزینه مشخص برای استفاده از خدمات و امتیازات این مناطق، ابلاغ آن به هرکسی که درخواست استفاده از آنها را دارد و همچنین تنظیم دستورالعمل‌های یکپارچه برای بهره‌برداری از این مناطق؛ تنظیم گزارش‌های سالیانه برای ارائه به هیئت‌رئیسه مطابق با نیازها و اطلاعات مورد نیاز ایشان؛ نگه‌داری حساب‌ها، اسناد و سوابق بر‌اساس الزامات قانونی؛ تنظیم درخواست برای هیئت‌رئیسه نسبت به ایجاد

تنظیم شده است. ، دبیرخانه شورای‌عالی ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، مناطق آزاد جدید ، ایجاد مناطق آزاد ، مناطق ویژه اقتصادی ، مناطق ویژه ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ، ایجاد مناطق ویژه ، اظهارنظر کارشناسی درباره: «لایحه ایجاد هشت منطقه آزاد تجاری صنعتی، اصلاح محدوده سه منطقه آزاد تجاری- صنعتی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی» 1 ، اظهارنظر کارشناسی درباره: «لایحه ایجاد هشت منطقه آزاد تجاری صنعتی، اصلاح محدوده سه منطقه آزاد تجاری- صنعتی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی» 2 ، اظهارنظر کارشناسی درباره: «لایحه ایجاد هشت منطقه آزاد تجاری صنعتی، اصلاح محدوده سه منطقه آزاد تجاری- صنعتی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی» 3 ، ،

ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در محدوده‌های محروم و فاقد زیرساخت، وجود محدوده‌های مسکونی در مناطق آزاد، تعیین وسعت‌های بسیار زیاد برای مناطق، ایجاد مناطق آزاد منفصل، فشارهای سیاسی و محلی در ایجاد مناطق و عدم توجه به ظرفیت‌ها و مزیت‌های اقتصادی هر محدوده در ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی.  بنابراین لازم است تا یک معیار مشخصی برای ایجاد مناطق آزاد جدید، افزایش وسعت مناطق آزاد قبلی و ایجاد مناطق ویژه یا تبدیل آن‌ها به مناطق آزاد تعیین شود، تا هر منطقه در صورت رسیدن به حداقل‌های این معیار، بتواند تبدیل وضعیت شود. ، مرکز پژوهش های مجلس شورای

عوارض از واردات ورود کالای همراه مسافر و تردد خودروهای سواری در محدوده مناطق جدید میباشد که مغایر با اهداف مورد نظر در اقتصاد مقاومتی است. ، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ، اینچه برون ، بوشهر ، بانه و مریوان ، مهران ، سیستان ، اردبیل ، قصرشیرین ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، مناطق آزاد جدید ، ایجاد مناطق آزاد ، مناطق ویژه اقتصادی ، مناطق ویژه ، پژوهش ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ، ایجاد مناطق ویژه ، نقشه ، اظهارنظر کارشناسی درباره: «لایحه ایجاد هفت منطقه آزاد تجاری- صنعتی و دوازده منطقه ویژه اقتصادی» چالش های ناشی از وسعت محدوده های مناطق آزاد و بررسی اجمالی نقشه های پیوست لایحه ، ،

سیستان و بلوچستان (سیستان)، کردستان (مریوان)، خراسان جنوبی (بیرجند)، فارس (لامرد، نی ریز و کازرون)، خراسان رضوی (دوغارون)، آذربایجان غربی (سلماس)، اصفهان (کاشان)، چهارمحال و بختیاری (شهر کرد)، تهران (شهرری)، همدان (جهان آباد)، گلستان (اترک)، بوشهر (گناوه) و سمنان (دامغان). تعداد دیگری نیز در مجلس به فهرست مناطق ویژه اضافه شده است. ، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ، ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، مناطق آزاد جدید ، ایجاد مناطق آزاد ، مناطق ویژه ، پژوهش ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ، ایجاد مناطق ویژه ، اظهار نظر ، اظهارنظر کارشناسی درباره: «لایحه ایجاد یک منطقه آزاد تجاری - صنعتی و بیست و سه منطقه ویژه اقتصادی» ، ،

هیئتی غیر از خود واگذار کند. طبق این اصل چنانچه امری ماهیت تقنینی داشته باشد تعیین و تصویب آن در صلاحیت مجلس شورای اسلامی بوده و چنانچه مجلس تعیین و تصویب این موضوع را به دولت واگذار کند مغایر اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی خواهد بود. ، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ، ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، مناطق آزاد جدید ، ایجاد مناطق آزاد ، مناطق ویژه ، پژوهش ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ، ایجاد مناطق ویژه ، اظهار نظر ، اظهارنظر کارشناسی درباره: «لایحه ایجاد یک منطقه آزاد تجاری - صنعتی و بیست و سه منطقه ویژه اقتصادی» (اعاده شده از شورای نگهبان) ، ،

ایجاد تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات عمومی مناطق، نوسازی، بهسازی و اولویت‌های مربوط به آن‌ها و حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی، تبیین می‌شود. این طرح در تطبیق با طرح‌های ناحیه‌ای و منطقه‌ای مصوب شورای‌عالی شهرسازی و معماری تهیه می‌شود.» سند حاضر «طرح جامع منطقه ویژه اقتصادی شمال استان بوشهر» است که در اجرای مقررات فوق به‌تصویب هیئت محترم وزیران رسیده است. ، وزیران عضو شورای‌عالی ، لرستان ، مناطق آزاد ، طرح جامع ، طرح جامع منطقه ویژه لرستان ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، شورای عالی ، هیئت‌وزیران ، شورای‌عالی ، هیئت وزیران ، هیأت وزیران ، شورای عالی مناطق آزاد ، مناطق ویژه اقتصادی ، مناطق ویژه لرستان ، دبیرخانه

ایجاد تأسیسات و تجهیزات و تسهیلات عمومی مناطق، نوسازی، بهسازی و اولویت‌های مربوط به آن‌ها و حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی، تبیین می‌شود. این طرح در تطبیق با طرح‌های ناحیه‌ای و منطقه‌ای مصوب شورای‌عالی شهرسازی و معماری تهیه می‌شود.» سند حاضر «طرح جامع منطقه ویژه اقتصادی دوغارون» است که در اجرای مقررات فوق به‌تصویب هیئت محترم وزیران رسیده است. ، سازمان منطقه ویژه اقتصادی دوغارون ، هیئت وزیران ، دوغارون ، دبیرخانه شورای‌عالی ، مناطق آزاد ، طرح جامع ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، شورای عالی ، هیئت‌وزیران ، شورای‌عالی ، هیئت وزیران ، هیأت وزیران ، شورای عالی مناطق آزاد ، مناطق ویژه اقتصادی ، مناطق ویژه ، تصویب نامه طرح