مرجع اطلاعات جامع و مشاوره مناطق «آزاد» و «ویژه اقتصادی»

تجربه آمریکا از این منظر می‌تواند ارزشمند باشد که سوابق مناطق آزاد در یک کشور توسعه‌یافته همراه با مکانیسم‌های بازار و با حضور نهادهای سازمان‌یافته را مشخص می‌کند. 2. اهداف و تعاریف منطقه تجارت خارجی به منطقه محافظت شده‌ای گفته می‌شود که تحت نظارت گمرک قرار دارد، اما به‌لحاظ موضوعات مربوط به حقوق گمرکی، خارج از قلمرو گمرکی در نظر گرفته می‌شوند؛ این به آن معناست که برای کالاهای خارجی که وارد مناطق شده و به‌عنوان محصولات مختلف دوباره صادر می‌شوند، رویه‌های گمرکی ساده شده و عوارض یا تعرفه‌های وارداتی بر آن اعمال نمی‌شود. برای محصولاتی که به‌منظور مصرف در ایالات متحده وارد آمریکا (سرزمین اصلی) می‌شوند، عوارض و رویه‌های گمرکی به‌صورت کامل اعمال می‌شود. بر‌اساس رویه‌های مناطق تجارت خارجی، کالاهای داخلی و خارجی در این مناطق با هدف انجام فعالیت‌های مختلف اعم از ذخیره‌سازی، امور نمایشگاهی، مونتاژ، تخریب، اعمال تغییرات، تولید و پردازش بدون انجام تشریفات گمرکی پذیرفته می‌شوند، مگر تا زمانی که کالای خارجی برای مصرف داخلی وارد قلمرو گمرکی ایالات متحده آمریکا شود. باتوجه‌به آنکه ساختار گمرک در آمریکا ذیل وزارت امنیت داخلی این کشور قرار دارد، وزیر مربوطه با هدف حفاظت از منافع دولت و مهیا کردن شرایط ورود کالای خارجی از این مناطق به قلمرو گمرکی، مأموران گمرکی را در این مناطق منصوب می‌کند. گمرک و حفاظت مرزی (CBP) مستقیماً بر مناطق تجارت خارجی نظارت کرده و مقررات تعیین شده را اجرا می‌کنند. نظارت CBP همچنین شامل حفاظت از درآمد تعرفه‌ای ایالات متحده و محافظت در برابر فعالیت‌های غیرقانونی از طریق غربالگری، هدف‌گیری و بازرسی است. واردکنندگان همواره این اختیار را دارند که به یکی از دو حالت زیر عوارض مربوطه را پرداخت کنند؛ روش اول آنکه عوارض را متناسب با مواد خارجی در حالت اولیه در بدو ورود به منطقه پرداخت نمایند و روش دوم آنکه عوارض را پس از انجام فرایندهای پردازشی و متناسب با محصول نهایی محاسبه و پرداخت کنند. امتیاز ایجاد و بهره‌برداری از این مناطق توسط هیئت‌رئیسه مناطق تجارت خارجی و بر‌اساس قانون مناطق تجارت خارجی مصوب 1934 واگذار می‌شود. مطابق این قانون، هدف عمده از تأسیس این مناطق افزایش سرعت و تشویق بازرگانی خارجی است. قانون مذکور با هدف بهبود اقتصاد و تجارت آمریکا و عوامل اقتصادی مرتبط با رقابت بین‌المللی تدوین شده‌ است. لذا تشویق تجارت بین‌المللی و افزایش صادرات ایالات متحده نیز از دیگر اهداف اصلی مناطق تجارت خارجی محسوب‌ می‌شود. 3. تاریخچه مناطق تجارت خارجی در آمریکا برنامه ایجاد مناطقی تحت عنوان مناطق آزاد تجاری در آمریکا در سال ۱۹۳۴ و بر‌اساس قانون مناطق تجارت خارجی شکل گرفت. این قانون یکی از مهم‌ترین قوانینی است که در جهت کاهش برخی اثرات مخرب تعرفه‌ه تصویب شد. اگرچه ایده اولیه ایجاد این مناطق در سال ۱۹۳۴ شکل گرفت، اما بلوغ چنین ایده‌هایی تا نیم‌قرن در ایالات متحده آمریکا به طول انجامید. مناطق ویژه

بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه : «پیشنهاد الحاقی: سازوکار ایجاد و توسعه مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی» ، مطالعه و پژوهش ، در حال حاضر حدود 16 منطقه آزاد و 80 منطقه ویژه اقتصادی مصوب در کشور وجود دارد که طرح ها و لوایح دیگری به منظور افزایش تعداد و وسعت این مناطق در حال بررسی و تصویب هستند. بخش قابل توجهی از معضلات و چالش های مناطق آزاد ریشه در نحوه ایجاد و تأسیس این مناطق دارد که اصلی ترین آنها عبارتند از: ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در محدوده های محروم و فاقد زیرساخت، وجود محدوده های مسکونی

ویژه اقتصادی) وظیفه نظارت، هماهنگی و مصوبات مربوطه را بر عهده دارد.[50] تداخل در وظایف و اختیارات سازمان‌های مناطق آزاد ایران با سایر نهادها (نظیر فرمانداری، شهرداری، سازمان بنادر، گمرک و ...) یکی از چالش‌های اصلی مناطق آزاد ایران است. با عنایت به مطالب فوق، به نظر می‌رسد چالش‌هایی نظیر عدم تدوین راهبرد توسعه صنعتی کشور و عدم شفافیت، بر عملکرد مناطق آزاد بسیار تاثیرگذار است؛ اما شاید بتوان تمرکز بر توسعه محلی و استفاده از سازمان‌های مناطق آزاد به عنوان سازمان‌های عمران منطقه‌ای را موثرترین چالش بر عملکرد مناطق آزاد ایران دانست. در نتیجه این نگاه (که با بند 11 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی منطبق نیست) تعداد زیادی مناطق آزاد با وسعت بالا و در مناطق محروم یا فاقد زیرساخت ایجاد می‌شوند. این مناطق فاقد زیرساخت و  فاقد اهداف تخصصی،  طبیعتا در جذب سرمایه، فناوری پیشرفته و تولید صادرات‌محور ناکام خواهند بود ولی با کسب درآمد از طریق فروش زمین و واردات کالا، منابع بیشتری را محدوده‌های مرزی سرازیر می‌نماید. این در حالیست که در مناطق آزاد موفق جهان همانند برخی از مناطق موفق کشور ترکیه، مناطق آزاد با نگاه توسعه ملی در محدوده‌های تخصصی و دارای زیرساخت آغاز به فعالیت نموده و در نتیجه عملکرد موفق در حوزه‌های جذب سرمایه، انتقال فناوری و تولیدات صادرات‌محور، طبیعتا آثار آن متوجه مناطق همجوار نیز خواهد بود. بنابراین بسیاری از معضلات مناطق آزاد ایران نظیر تداخل در وظایف و اختیارات سازمان‌های مناطق با سایر دستگاه‌ها، مکان‌یابی نامناسب، وسعت بالا، تعدد مناطق آزاد و تمایل به افزایش مکرر تعداد و وسعت مناطق، عدم وجود زیرساخت مورد نیاز، افزایش امکان تخلفات (فرار مالیاتی و قاچاق کالا و ارز ) و ... ناشی از نوع نگاه تصمیم‌گیران به مقوله مناطق آزاد است؛ نگاهی که در آن صرفا بر کسب امتیاز منطقه‌ای تمرکز شده و سازمان‌های مناطق آزاد در حد سازمان‌های عمران منطقه‌ای شناخته خواهند شد. از این رو باز تعریف جایگاه نقش مناطق آزاد بر اساس اهداف اصلی و سیاست‌های کلی، و همچنین اجماع نظر مسئولان و مجریان کشور بر آن، می‌تواند بر عملکرد این مناطق به صورت قابل توجهی موثر باشد. متن پیامک: مناطق آزاد ترکیه، در راستای اصلاحات اقتصادی و تجاری این کشور و گرایش ترکیه به آزادسازی اقتصاد شکل گرفتند؛ توسعه تولیدات صادرات‌محور، فناوری‌های پیشرفته و جذب سرمایه با تمرکز بر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی از اهداف اصلی مناطق آزاد ترکیه محسوب می‌شوند. 18 منطقه آزاد فعال ترکیه همانند شهرک‌های صنعتی غالبا دارای وسعت محدود و یکپارچه (فاقد محدوده‌های منفصل) هستند، خارج از مناطق شهری و روستایی قرار دارند، اقامت در آن‌ها ممنوع بوده و ورود به این مناطق نیازمند اخذ مجوزهای قبلی می‌باشد. مناطق آزاد ترکیه ذیل وزارت بازرگانی فعالیت نموده ولی زیرساخت آن توسط بهره‌برداران (اپراتور) بخش خصوصی ایجاد می‌شود. مناطق آزاد موفق با نگاه توسعه ملی در محدوده‌های تخصصی و دارای زیرساخت آغاز به فعالیت نمودند.     مراجع 1    «بررسی تجربه

رهیافت توسعه مناطق آزاد ایران ، مطالعه و پژوهش ، گزارش رهیافت توسعه مناطق آزاد ایران به‌انضمام بررسی عملکرد اقتصادی مناطق آزاد کشور در گروه پژوهشی توسعه تامین مالی و اقتصاد بین‌المللی مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه‌وبودجه کشور به‌قلم محمدولی روزبهان در بهار 1401 منتشر شد. ، امروزه اغلب مناطق آزاد در دنیا با اهداف چندگانه‌ای ازجمله تولید و خدمات، تجارت بین‌المللی (صادرات و واردات)، ترانزیت کالا، گردشگری و انتقال فناوری به‌منظور دستیابی به توسعه پایدار و همه‌جانبه اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و فناوری در حال فعالیت یا ایجاد هستند و مناطق آزاد ایران نیز از این قاعده مستثنا نیستند؛ اما اینکه

بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه: «پیشنهاد الحاقی: سازوکار ایجاد و توسعه مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی» ، مطالعه و پژوهش ، گزارش کارشناسی حاضر که به تحلیل و بررسی سازوکار ایجاد و توسعه مناطق آزاد تجاری صنعتی و ویژه اقتصادی در لایحه برنامه هفتم توسعه می‌پردازد، به‌قلم محمدحسام محمدی فرد و به همتِ دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده است. ، در حال حاضر ایجاد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی از ضابطه خاصی پیروی نکرده و مقررات این حوزه از ضمانت اجرایی برخوردار نیست. تکلیف برنامه هفتم توسعه درخصوص ایجاد پلکانی مناطق آزاد از مسیر عملکرد موفق

تحلیل و بررسی عملکرد اقتصادی مناطق آزاد تجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران ، مطالعه و پژوهش ، گزارش کارشناسی حاضر که به تحلیل و بررسی عملکرد اقتصادی مناطق آزاد تجاری - صنعتی ایران می‌پردازد، به‌قلم حسام محمدی فرد و سامان پناهی نیکی قشلاق و به همتِ دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده است. ، در ادبیات بین‌المللی، مناطق آزاد اقتصادی از تعاریف، اهداف، انواع و حتی اسامی متعددی برخوردارند، اما با بررسی این تعاریف، می‌توان دریافت که این مناطق از چارچوب و قواعدی کلی تبعیت می‌کنند؛ اغلب مناطق یک یا چند معافیت مالی و مقرراتی را در محدوده‌ای از سرزمین

اصلاح قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی مصوب سال 1372: نظرات دستگاه‌های اجرایی به‌همراه محورهای اصلاح قانون ، مطالعه و پژوهش ، دفتر مطالعات اقتصادی (گروه بازرگانی) مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در این گزارش براساس برآیند نظر دستگاه‌ها و نهادها، مهم‌ترین محورهای ضروری برای اصلاح قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی را مورد بررسی قرار داده است. ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی در ایران با نزدیک به سه دهه فعالیت نتوانسته‌اند آن‌چنان که مورد انتظار قانون‌گذار بوده است به اهداف افزایش صادرات، انتقال فناوری و جذب سرمایه‌گذاری خارجی دست یابند اگرچه در بعد توسعه منطقه‌ای و محرومیت‌زدایی برخی اقدام‌های مثبت

مناطق آزاد و ویژه اقتصادی (کارکردها، چالش‌ها و الزامات) ، مطالعه و پژوهش ، گزارش کارشناسی حاضر که به بررسی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی (کارکردها، چالش‌ها و الزامات) می‌پردازد، به‌قلم زهرا کاویانی و به همتِ دفتر مطالعات اقتصادی (گروه بازرگانی) مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده است. ، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در ایران به‌منظور دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی و توسعه بومی منطقه‌ای و همچنین دستیابی به بازارهای منطقه ایجاد شده‌اند. قوانین و آیین‌نامه‌های مختلفی به‌منظور تعیین چگونگی فعالیت‌ها و اداره این مناطق به تصویب رسیده که در برخی از آن‌ها امتیازات قانونی ویژه‌ای برای این دو منطقه

اظهارنظر کارشناسی: درباره «لایحه ایجاد هفت منطقه آزاد تجاری- صنعتی و دوازده منطقه ویژه اقتصادی» (چالش‌های ناشی از وسعت محدوده‌های مناطق آزاد و بررسی اجمالی نقشه‌های پیوست لایحه) ، مطالعه و پژوهش ، گزارش کارشناسی حاضر که درباره چالش‌های ناشی از وسعت محدوده‌های مناطق آزاد و بررسی اجمالی نقشه‌های پیوست لایحه ایجاد هفت منطقه آزاد تجاری- صنعتی و دوازده منطقه ویژه اقتصادی اظهارنظر می‌کند، به‌قلم سامان پناهی و به همتِ دفاتر مطالعات مطالعات اقتصادی و مطالعات حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده است. ، آسیب‌شناسی عملکرد مناطق آزاد تجاری صنعتی گویای این واقعیت است که مکان‌یابی و جانمایی این مناطق و

خصوصی مطابق با هدف کلی کاهش وابستگی اقتصادی این کشور به نفت و در عین حال اشتغال‌زایی، به تنوع اقتصادی امارات کمک می‌کنند. پیوندهای گسترده با اقتصاد جهانی و قرار گرفتن در زنجیره تأمین ارزش بین‌المللی را می‌توان از مهم‌ترین راهبردهای مؤثر در موفقیت مناطق آزاد صنعتی امارات دانست. ،     ، دفتر مطالعات اقتصادی (گروه بازرگانی) - محمد حسام محمدی فرد و محبوبه عباس زاده جلفان ، دبیرخانه شورای‌عالی ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، مناطق ویژه اقتصادی ، مناطق ویژه ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ، امارات ، امارات متحده عربی ، تجربه مناطق آزاد ، مروری بر تجربه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی جهان: کشور امارات ، ،