مرجع اطلاعات جامع و مشاوره مناطق «آزاد» و «ویژه اقتصادی»

نسبت به اجرای تصمیمات زیر اقدام نمایند: 1. (منسوخه 15ˏ01ˏ1400)- اعطای مجوز تردد خودروهای پلاک منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی تا شعاع پنجاه كیلومتر از نقاط مرزی منطقه. 2 (منسوخه 15ˏ01ˏ1400) - بررسی و تهیه لایحه امكان ترخیص کالای همراه مسافر برای منطقه آزاد انزلی و دیگر مناطق آزاد فاقد مجوز قانونی تا سقف پنجاه میلیون ریال در سال و ارایه آن به هیئت‌وزیران ظرف سه‌ماه. ، هیئت‌وزیران ، انزلی ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، تردد خودرو ، خودرو پلاک منطقه ، کالای همراه مسافر ، مجوز ، هیئت‌وزیران ، هیئت وزیران ، اجرای طرح های مربوط به مناطق آزاد در منطقه آزاد تجاری - صنعتی انزلی مصوب 1389/11/03 ، ،

منطقه ویژه اقتصادی در ایران به تصویب رسیده است و همچنان پیشنهادها، طرح‌ها و لوایحی مبنی بر افزایش تعداد و وسعت این مناطق در حال پیگیری و تصویب هستند. توسعه ملی یا محلی؟ مناطق آزاد ترکیه با رویکرد توسعه ملی و با اهداف مشخصی ایجاد شدند: (1) افزایش سرمایه‌گذاری و تولید صادرات‌محور، (2) سرعت بخشیدن به ورود فناوری و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به ترکیه، (3) هدایت فعالیت‌های اقتصادی به سمت صادرات، (4) توسعه‌ی تجارت بین‌المللی و بهبود عملکرد ترکیه در سطح تجارت جهانی. در بند 11 سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی (ابلاغی 1392) نیز به اهداف مشابهی اشاره شده است؛ یعنی توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه‌ی اقتصادی کشور به منظور (1) انتقال فناوری‌های پیشرفته، (2) گسترش و تسهیل تولید، (3) صادرات کالا و خدمات و (4) تأمین نیازهای ضروری و منابع مالی از خارج. اما ماده 1 قانون مناطق چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی ایران (مصوب 1372) به اهداف دیگری ناظر به توسعه محلی نیز تاکید دارد؛ مواردی نظیر تسریع در انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی، افزایش درآمد عمومی و ارائه خدمات عمومی. بر این اساس با توجه به عدم موفقیت مناطق آزاد ایران در جذب سرمایه و توسعه تولید صادرات‌محور، این مناطق به مواردی نظیر محرومیت‌زدایی و توسعه نسبی زیرساخت شهری از طریق واردات کالا و فروش زمین روی آورده‌اند؛ این روش با فلسفه مناطق آزاد فاصله زیادی داشته و لزوما در حوزه توسعه محلی نیز با موفقیت همراه نبوده است. شهرک‌های صنعتی مناطق آزاد کشور ترکیه همانند شهرک‌هایی صنعتی هستند که امتیازات مالی و گمرکی نیز به‌منظور جذب سرمایه به آن اضافه شده است. این مناطق دارای وسعت محدود بوده، خارج از مناطق شهری و روستایی قرار دارند، یکپارچه (فاقد محدوده‌های منفصل) هستند، اقامت در آن‌ها ممنوع است و حتی ورود به این مناطق نیازمند اخذ مجوزهای قبلی می‌باشد. در تعدادی از مناطق آزاد ترکیه، فعالیت‌های تخصصی (نظیر منسوجات، چرم و ...) صورت می‌گیرد. البته مناطق ویژه اقتصادی ایران در برخی موارد فوق‌الذکر شرایط مشابهی دارند اما مناطق آزاد ایران متاسفانه از وسعت بسیار بالایی برخوردارند و اغلب مناطق آزاد[48] شامل مناطق مسکونی، پاساژهای تجاری، هتل‌ها و مراکز اقامتی، گردشگری و تفریحی هستند. همچنین مناطق آزاد ایران دارای امتیازات و ضوابط مجزای دیگری نظیر امتیاز تردد خودرو با پلاک