مرجع اطلاعات جامع و مشاوره مناطق «آزاد» و «ویژه اقتصادی»

صادرات، به صورت هدفمند اعطا گردیده است. مناطق آزاد ترکیه در قلمرو گمرکی کشور ترکیه محسوب می‌شوند اما کالای موجود در مناطق آزاد از قواعد گمرکی ترکیه مستثنی هستند. پس از گذشت حدود ۴۲ سال ترکیه دارای ۱۸ منطقه آزاد فعال می‌باشد که حدود ۷۰ درصد حجم تجارت 24 میلیارد دلاری سالانه این مناطق، با خارج از کشور بوده و مابقی آن با سرزمین اصلی صورت می‌پذیرد. حدود 38 درصد مبادلات بازرگانی مناطق آزاد ترکیه با کشورهای اروپایی بوده و حدود 18 درصد با کشورهای آسیایی. تراز تجاری مناطق آزاد ترکیه در اغلب سال‌های مورد مطالعه، مثبت بوده است اما این مناطق جمعا حدود ۴.۵ درصد از تجارت خارجی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. با وجود اینکه ایجاد اشتغال از اهداف اصلی تاسیس مناطق آزاد در ترکیه نبوده، با این حال روند ایجاد اشتغال در این مناطق همواره صعودی بوده است به‌گونه‌ای در سال ۲۰۲۱ بیش از ۸۵ هزار نفر در آن مناطق شاغل بوده‌اند (تقریبا ۲ برابر سال ۲۰۱۰). در درگاه‌های رسمی وزارت بازرگانی و مناطق آزاد ترکیه، آمار به‌روزی از میزان سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد ترکیه منتشر نشده است. اما در حوزه صدور مجوز فعالیت، از میان 2802 مجوز صادر شده در سال 2021، تعداد 737 مجوز (معادل 26 درصد) مربوط به سرمایه‌گذاران خارجی است. مناطق آزاد ترکیه همانند یک شهرک صنعتی غالبا دارای وسعت محدود و یکپارچه هستند، خارج از مناطق شهری و روستایی قرار دارند، اقامت در آن‌ها ممنوع بوده و ورود به این مناطق نیازمند اخذ مجوزهای قبلی می‌باشد. ساختار اداره کل مناطق آزاد، ذیل وزارت بازرگانی کشور ترکیه قرار دارد هرچند به منظور نظارت و افزایش هماهنگی، هیات هماهنگی مناطق آزاد متشکل از ادارات و وزارتخانه‌های مختلف تشکیل می‌گردد. تجهیز و ایجاد زیرساخت بر عهده بخش خصوصی (اپراتور) بوده و آغاز فعالیت منطقه منوط به محصورسازی منطقه و استقرار دستگاه‌های مربوطه از جمله گمرک می‌باشد. بررسی تجربه مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در سایر کشورها از جمله ترکیه، می‌تواند در ارزیابی و قاعده‌گذاری مناسب در حوزه مناطق آزاد و ویژه ایران، موثر واقع گردد. در مناطق آزاد موفق جهان همانند برخی از مناطق موفق کشور ترکیه، مناطق آزاد با نگاه توسعه ملی در محدوده‌های تخصصی و دارای زیرساخت آغاز به فعالیت نموده و در نتیجه عملکرد موفق در حوزه‌های جذب سرمایه، انتقال فناوری و تولید صادرات‌محور، طبیعتا آثار آن متوجه مناطق همجوار نیز خواهد بود. مقدمه ایجاد و تشکیل مناطق آزاد تجاری به‌منظور فراهم کردن امکانات دستیابی به توسعه ملی و راهیابی به بازارهای جهانی از طریق بهره‌گیری از مزیت‌های نسبی بازرگانی، تولیدی و حقوقی این مناطق، شیوه‌ای است که بسیاری از کشورهای جهان بدان اقدام نموده‌اند. از زمان تأسیس اولین منطقه آزاد در جهان تاکنون، نسل‌های متعدد مناطق آزاد با عناوین و رسالت‌های گوناگون و با توجه به شرایط زمانی و مکانی مختلف پدید آمده‌اند.[1] مناطق آزاد تجاری، مناطق آزاد صنعتی، مناطق پردازش

صادرات در مقایسه با سه کشور دیگر آسیایی می‌پردازد، به‌قلم ابراهیم التجائی و به همتِ فصلنامه علمی پژوهش‌نامه اقتصادی منتشر شده است. ، مناطق آزاد یا مناطق پردازش صادرات به عنوان راهکاری برای تغییر جهت کلی اقتصاد از درونگرایی به برون‌گرایی و تجارت آزاد، مورد استفاده اغلب کشورهای رو به رشد قرار گرفته است. این مقاله با دقت نظر روی این موضوع که منطقه آزاد یا پردازش صادرات در واقع یکی از ابزارهای راهبرد توسعه صادرات است، درصدد است تا با مطالعه تجربه ایجاد مناطق پردازش صادرات در سه کشور آسیایی کره جنوبی، چین و هند و همچنین تجربه در ایران

مناطق پردازش صادرات به سرعت گسترش یافته‌اند اما همه کشورهایی که دست به ایجاد چنین مناطقی زده اند موفق نبوده‌اند. ایجاد فرصت‌های جدید اشتغال و درآمد و منافع خالص ارزی را می‌توان در شمار مهم‌ترین آثار اقتصاد این مناطق به حساب آورد. اثر مناطق پردازش صادرات در زمینه انتقال تکنولوژی و ارتقای مهارت مدیریت و مهارت نیروی کارگر اگر چه مثبت اما محدود بوده است. اثرات فراز و نشیب این مناطق و صرفه‌های خارجی حاصل از فعالیت آن‌ها نیز اندک است. ، چابهار ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، منطقه آزاد ، منطقه آزاد چابهار ، توسعه اقتصادی ، صادرات صنعتی ، نقش نواحی پردازش

صادرات در یک منطقه نگه‌داری می‌شوند از انواع مالیات‌های مبتنی بر ارزشِ محلی و دولتی معاف هستند. البته ورود کالاهایی که در راستای اهداف تعیین شده در قانون مناطق تجارت خارجی نیستند، مشمول رویه‌های معمول گمرکی خواهند بود. با توجه به امتیازات مناطق تجارت خارجی، عمده‌ی سود ناشی از فعالیت در این مناطق از طریق صرفه‌جویی‌های اندک در مقیاس واحد و تولید انبوه حاصل خواهد شد. از میان امتیازات مناطق تجارت خارجی، کاهش عوارض در شرایط تعرفه معکوس بیشتر مورد استفاده فعالان اقتصادی قرار گرفته و احتمالاً حدود ۵۰ درصد هزینه‌های صرفه‌جویی شده واحدهای اقتصادی  را به خود اختصاص داده است. گفتنی است محصولاتی که مصرف آن برای عموم مردم مضر هستند همانند الکل، محصولات مبتنی‌بر تنباکو، اسلحه گرم، محصولات کشاورزی تهدیدکننده و سایر موارد مرتبط اجازه ورود به مناطق آزاد تجاری را ندارند. علاوه‌بر‌این اجازه مبادله محصولات خارجی به‌صورت خرده‌فروشی درون مناطق آزاد تجاری وجود ندارد.   7. ساختار اداره مناطق تجارت خارجی بر‌اساس قانون مناطق تجارت خارجی و دو مجموعه مقررات زیر راهبری می‌شوند: مقررات هیئت‌رئیسه مناطق تجارت خارجی، مقررات گمرک آمریکا. در حالت کلی هیئت‌رئیسه مناطق تجارت خارجی مسئولیت تأسیس، نگه‌داری و مدیریت مناطق تجارت خارجی را بر‌اساس قانون این مناطق برعهده دارند. به‌علاوه هر نوع سؤال یا درخواستی در زمینه‌های مختلف تولیدی، فعالیت‌های مجاز و اجزای این مناطق صرفاً توسط هیئت‌رئیسه پاسخ داده می‌شود. این در‌حالی است که گمرک آمریکا صرفاً مسئولیت اجرای قانون حقوق و عوارض و سایر قوانین مرتبط با آن را بر‌عهده دارد. در ادامه به بررسی وظایف و اختیارات نقش‌ها و نهادهای مربوطه در مناطق تجارت خارجی آمریکا پرداخته می‌شود. هیئت‌رئیسه ریاست هیئت مناطق تجارت خارجی بر‌عهده وزیر بازرگانی است. هیئت‌رئیسه FTZ اختیارات، وظایف و مسئولیت‌های قانونی زیر را بر‌عهده دارد: تجویز قوانین و مقررات مرتبط با این مناطق؛ اعطای کمک‌های مالی به مناطق و تأیید اصلاحات در پروژه اصلی منطقه؛ تأیید فعالیت‌های تولیدی و پردازشی در منطقه؛ تعیین مصادیق و مواردی که صرفاً محل تصمیم هیئت‌رئیسه است؛ تجدیدنظر کردن در‌خصوص تصمیمات معاون و یا دستیار اجرایی وزیر بازرگانی در زمینه واردات؛ بازرسی از دارایی‌ها، فعالیت‌ها و حساب‌های صاحب‌امتیاز و یا بهره‌بردار؛ الزام صاحبان امتیاز به ارائه گزارش به FTZ؛ گزارش سالیانه عملکرد مناطق به کنگره؛ محدودیت و یا ممنوعیت فعالیت‌های مناطق؛ اعمال جریمه نسبت به تخلفات از قانون مناطق تجارت خارجی؛ لغو امتیاز دارنده امتیاز مناطق؛ هیئت رئیسه موظف است ارزیابی‌های لازم را در مورد فعالیت‌های این مناطق به عمل آورد و مشخص نماید چه مصادیقی از فعالیت‌ها در راستای تأمین منافع عمومی و چه مصادیقی از آن برای منافع عمومی زیان‌آور است. گمرک آمریکا اکثر امور مربوط به حقوق و عوارض و مسئولیت‌های وزارت خزانه‌داری در این مناطق بر‌اساس قانون FTZ بر‌عهده گمرک است. این فعالیت‌ها شامل آماده‌سازی و اجرای قوانین و مقررات تأیید شده توسط وزارت خزانه‌داری و تخصیص نیروی گمرکی لازم جهت انجام وظایف در این مناطق می‌شود. با‌این‌حال گمرک آمریکا در موارد غیرگمرکی مرتبط با این مناطق، نماینده وزارت خزانه‌داری محسوب نمی‌شود. این موارد عبارتند از: موارد دارای ماهیت سیاستگذاری؛ وظایف سایر ادارات زیر نظر وزارت خزانه‌داری که اختیارات خود را به گمرک واگذار نکرده باشند، مانند سرویس درآمدهای داخلی. دغدغه و هدف اصلی گمرک آمریکا در این مناطق عبارت است از کنترل ورود و خروج کالاها به این مناطق، محافظت از منافع تجاری دولت و حصول اطمینان از رعایت الزامات قانونی در فعالیت‌های این مناطق. مطابق با نقش گمرک به‌عنوان یک نهاد با اختیارات قانونی، این نهاد از هر نوع تشویق و یا عدم تشویق نسبت به تأسیس و یا استفاده از مناطق تجارت خارجی پرهیز می‌کند. کارمندان گمرک حق ندارند هیچ نوع پیشنهادی به طرفین، نسبت به اولویت دادن یک منطقه نسبت به مناطق دیگر و یا استفاده از یک منطقه به‌جای استفاده از سایر امکانات و مکانیسم‌های موجود در قلمرو گمرکی را ارائه بدهند. مدیر بندر ورودی، نماینده هیئت‌رئیسه FTZ مدیر بندر ورودی در هر منطقه‌، نماینده محلی هیئت‌رئیسه FTZ محسوب‌می‌شود. مدیر بندر مسئولیت فراخوانی نمایندگان سایر دستگاه‌های دولتی در موارد لازم در زمینه مدیریت، نگه‌داری و بهره‌برداری از مناطق را بر‌عهده دارد؛ وی همچنین مسئولیت انجام نظارت عمومی بر فرایندها و رویه‌های جاری منطقه، و فعالیت‌های صاحبان امتیاز، بهره‌برداران و کاربران آن را بر‌عهده دارد. صاحبان امتیاز، بهره‌برداران و کاربران هیئت‌رئیسه FTZ هیچ مالکیت و حق اجرایی در این مناطق ندارند و می‌توانند حق تأسیس، حق بهره‌برداری و حق نگه‌داری از این مناطق را به متقاضیان واجد شرایط واگذار کنند. صاحبان امتیاز می‌توانند از طریق یک قرارداد که معمولاً با بخش خصوصی بسته می‌شود امور اجرایی مربوط به منطقه را به دیگری واگذار کنند. افراد دیگر نیز می‌توانند منطقه‌ای را درون محدوده اجاره کرده، یا ساختمان احداث نموده و امور اجرایی خود را در آن انجام دهند؛ این در‌حالی است که سایر استفاده‌کنندگان باید هزینه خدمات مربوط به پردازش

سطح کیفی و کمی مناطق آزاد در کنار بهبود عملکرد سایر نهادهای اقتصادی و سیاسی می‌تواند به پیشبرد اهداف کلان اقتصادی منجر شود و به دنبال آن رشد ساختار کلی اقتصاد کشور را به همراه داشته باشد. درهمین‌زمینه با توجه به اینکه از اهداف بلند مدت مناطق آزاد گسترش صادرات غیرنفتی جهت رهایی از اقتصاد تک محصولی می‌باشد. لذا به بررسی نقش آن ها در این خصوص می‌‌پردازیم و جایگاه این مجموعه عظیم و مؤثر را در فرآیند تنوع بخشی اقتصادی روشن می‌نماییم. ، اندیشکده اقتصاد ، ، مناطق آزاد ، مناطق آزاد تجاری - صنعتی ، منطقه آزاد ، مناطق پردازش صادرات ، توسعه اقتصادی ، افزایش صادرات ، ، ،

مناطق پردازش صادرات - به‌عنوان یکی از ابزارهای مشوق گسترش صادرات صنعتی و تسهیل دسترسی کشورها به بازارهای جهانی ارزیابی شده است. در کشورهای درحالِ‌توسعه، مناطق آزاد تجاری _ صنعتی مناسب‌ترین روش برای فراهم ساختن شرایط تجارت آزاد در یک منطقه محدود از کشور است. در سال‌های اخیر، بسیاری از کشورهای درحالِ‌توسعه با هدف گسترش صادرات صنعتی، ایجاد اشتغال و انتقال تکنولوژی از طریق جذب سرمایه‌گذاری‌های مستقیم خارجی و گسترش تعمیق ارتباطات مالی، اقدام به تأسیس مناطق آزاد نموده‌اند. هدف از این پژوهش بررسی عملکرد قانون اعطای معافیت‌های مالیاتی به‌ عنوان مشوق فعالیت‌های اقتصادی در مناطق آزاد طی سالهای 1393-1374 به

ارائه راهکارهایی جهت بهبود فرآیند صادرات مجدد در مناطق آزاد تجاری کشور ، مطالعه و پژوهش ، مقاله پژوهشی حاضر که به بررسی ارائه راهکارهایی جهت بهبود فرآیند صادرات مجدد در مناطق آزاد تجاری کشور می‌پردازد، به‌قلم امیرمیلاد شمس و بلقیس باوی و به همتِ دبیرخانه اولین همایش ملی توسعه پایدار دریا محور با حمایت دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر در سال 1393 منتشر شده است. ، صادرات مجدد به‌عنوان یکی از محورهای اصلی عملکرد مناطق آزاد جهان می‌باشد و از مهم‌ترین راهکارهایی است که برای رونق مناطق آزاد تجاری کشور می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. در کشورهایی که از نظر موقعیت

طراحی و تبیین الگوی توسعه صادرات در مناطق آزاد تجاری ایران ، مطالعه و پژوهش ، این مقاله پژوهشی که به طراحی و تبیین الگوی توسعه صادرات در مناطق آزاد تجاری ایران می‌پردازد، به‌قلم غلامحسین خورشیدی، بهمن حاجی پور، شهریار عزیزی و حمید حنظل عیدانی و به همتِ فصلنامه پژوهش‌نامه بازرگانی منتشر شده است. ، تحقیق حاضر با عنوان طراحی و تبیین الگوی توسعه صادرات در مناطق آزاد تجاری ایران، بخشى از یک گزارش پژوهشى است که درصدد سنجش اثرات مستقیم و غیرمستقیم برنامه‌های توسعه صادرات -که توسط دولت وضع می‌شود- و عوامل محیطی درونی و بیرونی بر عملکرد صادراتی بنگاه‌های صادرکننده است

تحلیل و بررسی عملکرد اقتصادی مناطق آزاد تجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران ، مطالعه و پژوهش ، گزارش کارشناسی حاضر که به تحلیل و بررسی عملکرد اقتصادی مناطق آزاد تجاری - صنعتی ایران می‌پردازد، به‌قلم حسام محمدی فرد و سامان پناهی نیکی قشلاق و به همتِ دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده است. ، در ادبیات بین‌المللی، مناطق آزاد اقتصادی از تعاریف، اهداف، انواع و حتی اسامی متعددی برخوردارند، اما با بررسی این تعاریف، می‌توان دریافت که این مناطق از چارچوب و قواعدی کلی تبعیت می‌کنند؛ اغلب مناطق یک یا چند معافیت مالی و مقرراتی را در محدوده‌ای از سرزمین

مناطق پردازش صادرات یکی از اهداف برنامه‌ریزی‌های منطقه‌ای و ملی است که به‌منظور افزایش و توسعه صادرات، ایجاد اشتغال، جذب سرمایه‌گذاری داخل، انتقال فناوری، افزایش درآمد عمومی و دیگر موارد انجام می‌پذیرند. اجرای چنین برنامه‌هایی و ایجاد چنین مناطقی، همواره مستلزم پیامدهایی در بعد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز هست. بر این اساس در این مقاله، تأثیر ایجاد منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان بر توسعه اجتماعی شهر سلفچگان مورد بررسی قرار گرفت و پاسخ به این سئوالات که منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان چه تأثیری بر رفاه اجتماعی و همچنین چه پیامدهای اجتماعی برای بومیان این منطقه به همراه داشته، از