اهداف: بخش حمل‌ونقل در ایران حدود یک‌چهارم از کل دی‌اکسید کربن موجود در کشور را تولید می‌کند که سهم قابل توجهی است. حمل‌ونقل در شهرهای جلفا و جانانلو واقع در منطقه آزاد ارس به عنوان شهرهای میانه اندام نقش بارزی در تولید دی‌اکسیدکربن دارد. هدف از این تحقیق، شناسایی متغیرهای تاثیرگذار بر کم‌کربن‌سازی شهرهای جلفا و جانانلو بود.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی در سال 1400 با استفاده از تحلیل ساختاری به روش MICMAC انجام شد. شاخص‌های موثر بر کم‌کربن‌سازی شهری با استفاده از مطالعه پیشینه تحقیقاتی و مصاحبه با پنل خبرگان تهیه شد. خبرگان مورد مطالعه شامل 30 کارشناس مطالعات توسعه پایدار شهری بوده که با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با آنها مصاحبه شد. شاخص‌های مورد تاکید، با استفاده از کدگزاری متن استخراج‌شده و برای سنجش اولویت در اختیار همان پنل کارشناسی قرار گرفتند. پایایی داده‌ها تایید شد. تحلیل داده‌ها به منظور استخراج متغیرهای تاثیرگذار و ارتباط آنها با استفاده از نرم‌افزار MICMAC انجام شد.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌ها، متغیرهای کلیدی شامل حمل‌ونقل الکترونیک، حمل‌ونقل هوشمند و ترویج انرژی کم‌کربن و متغیرهای حد واسط شامل هزینه سوخت، زیرساخت‌های حمل‌ونقل، تصمیمات کلان مدیریتی، اختلاط کاربری‌ها، فشرده‌سازی شهرها، مدیریت حمل‌ونقل، جایگزینی، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، دسترسی مناسب، فرهنگ حمل‌ونقل عمومی، حمل‌ونقل غیرموتوری و کاهش زمان سفر بودند.
نتیجه‌گیری: نتایج کلی تحقیق بیانگر این است که سیاست‌های کلان مدیریتی، بهبود زیرساخت‌های شهری در زمینه‌های مختلف از جمله حمل‌ونقل شهری، به‌کارگیری تکنولوژی‌های حمل‌ونقل الکترونیکی، بهبود شبکه راه‌های درون و برون شهری، به ترتیب دارای بالاترین اثرگذاری بر کم‌کربن‌سازی شهرهای جلفا و جانانلو هستند.