مقاله پژوهشی حاضر که به سرمایه اجتماعی زمینهساز توسعه اقتصادی (مورد مطالعه منطقه آزاد ارس) میپردازد، بهقلم باقر ساروخانی، عبدالرضا ادهمی و حیدر محمدزاده و به همتِ دوفصلنامه جامعهشناسی اقتصادی و توسعه منتشر شده است.
یکی از عوامل اصلی رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه اجتماعی است. سرمایهای که زیربنای توسعه فرهنگی، اقتصادی، سیاسی یک شهر و حتی یک کشور است. این پژوهش با هدف ترسیم مدل سرمایه اجتماعی برای تحقق اهداف توسعه اقتصادی مناطق آزاد به انجام رسیده است؛ روش پژوهش کیفی و با استفاده از نظریه داده بنیاد است؛ تکنیک جمعآوری دادهها مصاحبه عمیق و روشنمونهگیری، نمونهگیری هدفمند است که تا مرحله اشباع نظری جمع-آوری دادهها ادامه یافته است. جامعه آماری پژوهش کارشناسان فعلی وسابق منطقه آزادارس میباشند که از بین آنان، 15 نفر به عنوان مطلع کلیدی انتخاب و با آنان مصاحبه شد.
نتایج پژوهش حاکی از این است که از جمله شرایط مداخلهگر موثر در توسعه اقتصادی منطقه آزاد ارس بر پایه سرمایه اجتماعی میتوان به مواردی مانند عوامل اجتماعی و فرهنگی، عوامل سیاسی و دولتی و برنامههای آموزشی و اطلاعرسانی اشاره کرد؛ استراتژیهای مربوط به سرمایه اجتماعی که در توسعه اقتصادی منطقه آزاد ارس از دید پاسخگویان حائز اهمیت میباشند عبارتند از: اعتمادسازی، آموزش و آگاهی، شبکهسازی و گسترش روابط اجتماعی و مشارکت مدنی که نظارت راهبردی به عنوان مقوله مهم و موثر در این زمینه مطرح میباشد؛ در بررسی پیامدهای توسعه اقتصادی منطقه آزاد با در نظر گرفتن نقش سرمایه اجتماعی پاسخگویان به مواردی مانند افزایش تولید داخلی، افزایش میزان اشتغال و افزایش ظرفیت داخلی با تاکید بر منابع انسانی اشاره داشتهاند. در نهایت در بررسی راهبردهای موثر نیز، توجه به مقوله عوامل سیاسی و دولتی به عنوان راهبرد موثر در توسعه اقتصادی منطقه آزاد ارس مطرح شده است.