منطقه آزاد ارس محصول کنشِ نظام‌های متعدّد در مقیاس‌های فضایی مختلف است که از آن به‌عنوان یکی از شش دروازۀ حیاتی ایران در راستای پیوند اقتصاد داخلی با اقتصاد جهانی نام برده می‌شود. به‌عبارتی، مسیر تحول این سازه فضایی - اقتصادی توسط نظام‌هایی در حال هدایت است که آن را از درون و بیرون سازمان می‌دهند و در این بین ساخت‌یابی منطقه آزاد ارس در سطح بیرونی محصول تعاملات خاص با فضا‌های پیرامونی بویژه قفقاز جنوبی است. قفقاز جنوبی از مهمترین حوزه‌های نفوذ و عملیاتی این سازه صنعتی- تجاری در بخش ترانزیت و مناسبات تجاری- اقتصادی است. به ویژه آنکه این سازه تجاری - صنعتی به‌خاطر موقعیت فضایی خود در مجاورت قفقاز جنوبی از پتانسیل‌های بالایی برای تقویت همکاری‌های مشترک با این سرزمین برخوردار است.

طبق نتایج این پژوهش تقویت این همکاری‌ها به‌ویژه به‌خاطر موقعیت راهبردی قفقاز جنوبی برای ادغام با بازارهای تجاری بین‌المللی، فرصت استفاده از پتانسیل‌های خوب اقتصادهای نوظهور اما پویای قفقاز جنوبی و نیز فرصت ورود و جهت‌دهی به مناسبات تجاری - اقتصادی ایران با قفقاز جنوبی به‌ویژه به‌خاطر ماهیت خاص این مناسبات، فرصت خوبی برای ارتقای سطح اقتصادی منطقه  آزاد ارس محسوب می‌شود.