مناطق آزاد یکی از عناصر ساختار سیاسی فضاست که اندیشه تأسیس آن به‌منظور تسریع در انجام امور زیربنایی، توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال مولد و... در سال‌های اولیه دهه 1330 در ایران شکل گرفت. لذا گردشگری با ویژگی‌های خاص خود می‌تواند به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد تجاری محسوب شود.

در این پژوهش که روش‌شناسی آن کیفی و ابزار کار ترکیبی از روش پرسش‌نامه‌ای و کتابخانه‌ای است که درهمین‌راستا با مطالعه منابع موجود و شناخت از منطقه شاخص‌هایی در 20 مورد طرح و در قالب 304 پرسش‌نامه تکمیل گردیده است. نتایج به دست آمده حکایت می‌کند که اهدافی که برای مناطق آزاد ذکر گردیده از تنوع برخوردار است که تحقق آنها را با دشواری مواجه می‌سازد. از نظر گردشگری و زیرساخت‌‌های مربوط به آن، مناطقه آزاد قشم از رقبای همسایه خود بسیار ضعیف‌تر عمل کرده‌اند، در این سال‌ها بیشترین گردشگران خارجی را کیش با 46 درصد به خود جذب کرده و بعد از آن قشم با 38 درصد داشته است. در مورد مسافرین داخلی نیز قشم توانسته با 39 درصد بیشترین تعداد را داشته است. با نگاهی به آمار گردشگران داخلی و خارجی وارده به مناطق آزاد ایران، اختلاف فاحش میان آن ها مشخص می‌شود؛ به طوری که مسافران داخلی حدودا 30 برابر مسافران خارجی بوده اند. و تحلیل پرسش‌نامه‌ها نشان داد که توسعه گردشگری به‌عنوان یک معضل زیست‌محیطی محسوب می شود. فراوانی ساخت‌وسازها در سواحل این جزیره که بیش از ظرفیت اراضی است، علاوه بر گسترش بی‌رویه و ناهمگون افقی سبب آلودگی منابع آب گردیده است و در پایان برای رسین به توسعه پایدر سواحل مدل گردشگری و محیط را پیشنهاد می‌کنیم.