گزارش کارشناسی حاضر که به بررسی مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی (با نمایندگان مجلس دهم) می‌پردازد، به‌قلم سامان پناهی و زهرا ذاکری و به همتِ دفتر مطالعات اقتصادی (گروه بازرگانی) مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده است.
ایجاد و اداره مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با‌توجه‌به شرایط حاکم بر اقتصاد کشور و ضعف مؤلفه‌های اقتصاد مبتنی‌بر فضای آزاد تجاری و رقابت کامل می‌تواند فضایی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی، تولید رقابت‌پذیر صادراتی و ورود فناوری‌های پیشرفته قلمداد شود؛ بااین‌حال تحقق این اهداف مستلزم حصول برخی زیرساخت‌ها و امکانات مناسب است که در صورت نبود آن‌ها می‌تواند منافع ایجاد این مناطق را در مقابل هزینه‌هایی که برای اقتصاد ملی ایجاد می‌کند کم‌رنگ سازد.
اهمیت پرداختن به موضوع مناطق آزاد و ویژه ازآن‌رو است که علی‌رغم رشد کمی تعداد این مناطق و نیز تمایل به ایجاد مناطق جدید و توسعه محدوده مناطق فعلی به دلیل برخورداری از برخی ویژگی‌ها و امتیازات قانونی خاص برخی از کارشناسان معتقدند که این مناطق نتوانسته‌اند به بخشی از اهداف کمی قانونی خود به‌خصوص در حوزه هایی مانند جذب سرمایه‌گذاری خارجی توسعه صادرات غیرنفتی و ایجاد ارزش‌افزوده در بخش تولید دست یابند.
از طرف دیگر این مناطق آثاری انکارناپذیر در توسعه منطقه‌ای و ایجاد زیرساخت‌های اقتصادی داشته‌اند و ازهمین‌رو تمایل برای توسعه کمی این مناطق به موضوعی محوری در تصمیمات مسئولان تبدیل شده است.